Habituacja czyli efekt przyzwyczajania się.
Przypomnij sobie, jakie uczucia Ci towarzyszyły, kiedy kupiłeś nowy samochód, nowe mieszkanie, urządzałeś to swoje nowe lokum, poznałeś nowego partnera. Oczywiście możemy mówić o euforii, podekscytowaniu, radości i zazwyczaj myślisz, że ten stan będzie trwał długo albo i bardzo długo. Niestety tak nie jest. Z drugiej strony pomyśl sobie o trudnych sytuacjach w Twoim życiu. Na przykład nowa praca, wystąpienie publiczne i przypomnij sobie, jakie emocje towarzyszyły Tobie na przykład za pierwszym razem. Tutaj z kolei mamy do czynienia z drugim biegunem uczuć, czyli z jakimś lękiem, niepewnością, często strachem. Czasami się to też objawia, to w ciele jakimiś dolegliwościami. Na szczęście to też nie trwa wiecznie. W kilku tych przywołanych przypadkach mamy do czynienia ze zjawiskiem, które nazywa się w psychologii habituacją – czyli efektem przyzwyczajania się.
Na czym dokładnie polega to zjawisko?
Najprościej mówiąc na przyzwyczajaniu się do nowych bodźców. Po prostu bodziec, który jest nam przekazywany coraz częściej powoduje, że coraz słabiej na niego reagujemy. To zjawisko dotyczy wszystkich naszych zmysłów. Na przykład ludzie, którzy mieszkają blisko autostrady lub stacji kolejowej, z czasem nie słyszą już po prostu tego dźwięku. Analogiczne, kiedy kupujesz nowe perfumy na samym początku bardzo mocno dotyka Cię ich zapach, a z czasem zapominasz czy masz go na sobie.
Na przykład weź ulubiony przysmak. Jeżeli byś go jadł przez następny tydzień kilka razy dziennie to nie byłaby to już ulubiona rzecz do spożywania. Ten mechanizm przyzwyczajania się do nowych bodźców pozwolił nam na przestrzeni setek lat przyzwyczaić się do nowych warunków, sytuacji, w których się znajdujemy. Dzięki temu ludzie potrafią przetrwać w bardzo niekorzystnych warunkach, w sytuacjach wojennych, bardzo mocno stresowych. Oczywiście do pewnego momentu i też jest to uzależnione indywidualnie.
Jak można wykorzystać efekt przyzwyczajania się w swoim życiu? Po pierwsze…
Emocje, odczucia związane z trudnymi, jak i dobrymi chwilami są okresowe, przejściowe – pamiętaj o tym. W naszym życiu mamy do czynienia z wzlotami i upadkami.
Dlatego jeżeli zdarzy się coś bardzo trudnego przypomnij sobie o tym właśnie zjawisku i pamiętaj o tym, że z czasem te uczucia, te bodźce będą odchodzić i będą coraz słabsze.
Oczywiście, jeżeli to się nie stanie w jakimś rozsądnym okresie czasowym i czujesz, że nie dajesz sobie rady, polecam skonsultować się z psychologiem, psychoterapeutą. Drugą stroną tego medalu są historie, w których jesteś bardzo szczęśliwy i dotykają Cię bardzo wyjątkowe sytuacje albo napędzasz swoje życie na przykład przez zakupy nowych gadżetów albo nowych przedmiotów.
2. Nie uzależniaj swojego samopoczucia wyłącznie od bodźców zewnętrznych produktów, które kupujesz, sytuacji, które kreujesz.
Pomyśl właśnie o tym, że ta euforia przy zakupie nowych produktów, tego co lubisz wydawać pieniądze też okresowo mija. Oczywiście nie namawiam Cię do popadania w drugą skrajność, nie kupowania w ogóle nowych rzeczy. Ważne by pomyśleć o tym, że jeżeli masz w sobie jakiś niedostatek to zaleczenie go poprzez nowe produkty, wyjazdy będzie miało efekt chwilowy. Może warto zagłębić się trochę głębiej. Ja w pracy ze swoimi klientami przerabiam takie mechanizmy, aby nie popadać w pułapki tego typu. Bardzo łatwo popaść w nawyk na przykład poprawienia sobie humoru poprzez jedzenie słodyczy. Pierwszy bardzo popularny przykład z brzegu.
3. Pamiętaj, wchodząc w nowe relacje, że ten okres euforii, zauroczenia, zakochania również jest czasowy.
Warto po prostu mieć to na uwadze. Możesz na przykład popaść w mechanizmy szukania nowych relacji po to, aby poczuć te osłabione motyle w brzuchu. Tylko, że przy każdej relacji ten okres euforii, zauroczenia mija. Po prostu tak jesteśmy skonstruowani i to ma na celu nas zbliżyć. Później zaczyna się praca nad związkiem i dojrzała decyzja o kontynuowaniu relacji lub nie.
4. Nie podejmuj kluczowych decyzji w Twoim życiu pod wpływem emocji.
Zrób sobie chociaż proste ćwiczenie, wypisz na kartce za i przeciw danej sytuacji. Poradź się kogoś bliskiego, aby spojrzał na daną sytuację z boku. Oczywiście możesz też popracować z doradcą, coachem i tak dalej.
5. Rób sobie przerwę od rzeczy, które lubisz, aby nie popaść w rutynę.
Po to właśnie między innymi wyjeżdża się na wakacje, aby zmienić środowisko, otoczenie i potem z większą ochotą wrócić do swojego własnego domu. Na potwierdzenie tej tezy jest takie powiedzenie ,,Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej”.
6. Jeżeli czekają Cię jakieś duże wyzwania pamiętaj o tym, że te rzeczy, które powodują, że czujesz się źle, też przemijają.
Tutaj odwołam się do przykładu, który jest jedną z najtrudniejszych rzeczy dla większości ludzi, czyli wystąpienia publiczne. To oczywiście dla każdego jest trudne na samym początku, ale pamiętaj, że w miarę ćwiczenia, występowania, ten lęk i to wszystko, co Tobie towarzyszy będzie z czasem się zmniejszać.
7. Uważaj na przyzwyczajenie się do toksycznych, patologicznych sytuacji w Twoim życiu.
Możesz przyzwyczaić się także do bardzo trudnych i niekomfortowych sytuacji, i środowiska w Twoim życiu. To na dłuższą metę nie jest dobre, bo będzie powodować skutki negatywne dla Twojego ciała i umysłu, a Ty już nie będziesz widzieć tych wszystkich patologii, które widzą osoby z zewnątrz, które byłyby w danej sytuacji. Dlatego też ludzie trwają często w bardzo toksycznych środowiskach pracy, relacjach i tak dalej.
Podsumowując efekt przyzwyczajania się.
miej świadomość tego zjawiska habituacji w Twoim życiu. Ona występuje na wielu etapach i w wielu sytuacjach. Ciesz się fajnymi momentami, nie uzależniaj je od nich swojego życia, a z drugiej strony w przypadku, kiedy przyjdą trudne sytuacje, trudne historie pamiętaj, że te emocje, to wszystko, co czujesz też z czasem będzie się zmniejszać. To jest bardzo ważne na drodze bycia nieidealnym w sytuacjach, kiedy świat zewnętrzny bardzo często próbuje nam pewne rzeczy narzucić, wmówić, jak powinniśmy się zachowywać w danych sytuacjach i że zawsze powinniśmy być twardzi, albo zawsze idealni, to ty powinieneś pamiętać o tym, że ten mechanizm funkcjonuje i te chwile fajne, jak i zarówno te trudne są w jakiś tam sposób osadzone na przestrzeni Twojego życia.
Zapraszam cię do śledzenia mojego kontentu na social mediach, mojego fanpage’a, mojej strony internetowej.
Wszystko pod nazwą Człowiek (nie)idealny.
Jestem także na Instagramie, na TikToku.
Piotr Raźny, człowiek (nie)idealny
